Transitie in de mosselsector leidt tot kansen voor nieuwe techniek

Door het zogenaamde mosselconvenant, een afspraak tussen de mosselsector, milieuorganisaties en het ministerie van LNV, wordt het vissen op mosselzaad van de bodem ieder jaar meer aan banden gelegd. Het streven is om uiteindelijk helemaal niet meer met die techniek naar mosselzaad te vissen. Murre Techniek BV, een bedrijf dat geavanceerde proceslijnen voor de voedselverwerkende industrie ontwerpt en produceert, begon in 2001 in samenwerking met zeevruchtenkweker Koninklijke Prins & Dingemanse en TNO aan de ontwikkeling van een milieuvriendelijk alternatief: de mosselzaad-invanginstallatie (MZI). Inmiddels zijn er meer dan 300 van verkocht en is er belangstelling vanuit onder meer Denemarken, Canada, Nieuw-Zeeland en Chili.

Schelpdierbanken, zeegrasvelden en bodemdieren worden niet verstoord

Voor het kweken van consumptiemosselen wordt mosselzaad (babymosseltjes) gebruikt dat voornamelijk in de Waddenzee en in mindere mate in de Oosterschelde wordt gevangen. Dit mosselzaad groeit vervolgens in kweekpercelen in twee tot drie jaar op tot consumptiemosselen. Het mosselzaad werd voorheen alleen maar via netten van de bodem gevist. De nieuwe techniek laat de bodem met rust waardoor schelpdierbanken, zeegrasvelden en bodemdieren niet worden verstoord.

Voordelen voor milieu en mosselvissers

Het idee achter de MZI is eenvoudig. Mossellarven hechten zich in het voorjaar vast op netten die aan drijvende buizen tot ongeveer drie meter diep verticaal in het water hangen en groeien uit tot mosselzaad. Dit zaad wordt na de zomer met een oogstmachine van de netten geborsteld of geschraapt en vervolgens uitgezet op de kweekpercelen. Het gebruik van de MZI is niet alleen beter voor het milieu, het leidt bovendien tot belangrijke voordelen voor de mosselvissers. Zo zijn er minder mensen nodig om de vangst binnen te halen en omdat er op een andere wijze mosselzaad wordt verkregen, is mosselzaad ook in jaren waarin er weinig larven zijn, gegarandeerd. Dit laatste was bij de traditionele wijze van vissen op mosselzaad nooit een zekerheid.

Samenwerking met TNO

Voor de ontwikkeling van de MZI heeft Murre Techniek BV contact gezocht met TNO, vertelt Jan Murre, algemeen directeur van Murre Techniek BV. 'TNO heeft onderzoek gedaan naar hoe een mossellarve zich gedraagt in de waterkolom en wanneer en op welk materiaal de larve zich bij voorkeur hecht om uit te groeien tot een volwassen mossel.'

Van techneut tot ondernemer

De MZI is inmiddels een belangrijk systeem geworden voor de mosselsector om mosselzaad te verkrijgen. Dankzij de MZI kon Murre Techniek BV in de afgelopen tien jaar groeien van tien naar dertig man personeel. En die groei is er wat Murre betreft nog lang niet uit. 'We zijn nu bezig te onderzoeken hoe er meer netten gebruikt kunnen worden per machine. Dat levert hogere opbrengsten per hectare op. Daarnaast zijn we bezig om de MZI te introduceren in Chili, Canada, en Nieuw-Zeeland. In Denemarken wordt hij al gebruikt.'