Impactvol ondernemen over de grens

In deze podcast gaan presentator Paul van Liempt en co-host Willemijn Verloop in gesprek met Eldert Besseling van het bedrijf NETICS en Steinar Henskes van het bedrijf Bird Control Group.

Geïnterviewde 1: Eldert Besseling (E)
Geïnterviewde 2: Steinar Henskes (S)
Interviewer: Paul van Liempt (P)
Co-host: Willemijn Verloop (W)

E: Op een gegeven moment moet je ook gewoon accepteren dat dit het is, en dat geeft aan de ene kant rust. Aan de andere kant ben je misschien ook wel bang, dat je daardoor wat creativiteit verliest.

S: Nou, ik mis het wel. Want ik geloof, bestaande contacten en relaties onderhouden, dat kan prima met bellen en videobellen, en daar hoefde je inderdaad zeker niet voor in het vliegtuig te stappen. Maar als je een nieuwe relatie wil opbouwen, dan moet je elkaar gewoon zien.

P: Mijn naam is Paul van Liempt en je luistert naar de zesde aflevering van de KVK Podcast. De podcast waarin we leren van topondernemers, met vandaag: Eldert Besseling van Netics, een bedrijf dat met bagger bakstenen maakt en internationaal dijken bouwt. Hoe hij deze kans zag, en hoe hij die greep, dat horen we straks. En: vogels verjagen met diervriendelijke lasers. Ondernemer Steinar Henskes is daarmee met zijn bedrijf Bird Control Group groot geworden in maar liefst negentig landen. Maar eerst introduceer ik natuurlijk onze co-host van deze aflevering. Dat is 'serial social entrepeneur', Willemijn Verloop. Willemijn, welkom.

W: Bedankt.

P: In 1994, een tijdje geleden, was je medeoprichter van War Child, een stichting voor hulp aan kinderen in oorlogsgebieden. Het vijfentwintigjarig bestaan is dit jaar. En in 2011 startte je daarnaast een platform voor sociale ondernemingen, en richtte je later ook nog een investeringsfonds op, speciaal voor die ondernemingen. We gaan in deze aflevering praten over internationaal ondernemen. Hoe vind je dat Nederlanders het over het algemeen doen over de grens?

W: Nou, over het algemeen vind ik dat Nederlanders het vrij goed doen over de grens. Het zal ook wel moeten, want we zijn natuurlijk een piepklein landje. Wij als Nederlanders spreken de talen goed, en zoeken ook vrij snel markten buiten onze eigen grenzen. Omdat het voor een heleboel ondernemers niet mogelijk is, om op alleen de Nederlandse markt hun beoogde impact of succes te halen.

P: Maar ja, nu heb je coronatijd, en dan heb je ook veel kritiek op globalisering. We zien ook, dat we voortdurend al die internationale bewegingen maken. Dat kan niet meer, dat mag niet meer, daar heeft iedereen zo zijn opvattingen over. We kunnen er wel van uitgaan, dat het iets minder zal worden dan het is. Hoe moet je daar dan mee omgaan?

W: Het zal minder worden dan het is. Maar ik hoop nog steeds dat als het gaat over de ondernemingen waar ik me dan met name mee bezighoud, welke proberen systemische veranderingen te krijgen in bijvoorbeeld het veranderen van waardeketens, of het duurzaam maken van producten. Ik hoop dat die innovaties wel de grenzen overgaan. Of het opschalen daarvan dan gebeurt, doordat de ondernemer zelf satellieten opzet in driehonderd andere landen. Of dat het gaat door de adaptiecurve, waardoor anderen heel snel gaan kopiëren wat je doet, en het daardoor op schaal brengen. Beiden zijn wat mij betreft goed. Zolang de ondernemer maar een gezonde onderneming kan blijven leiden, en daarvan kan blijven leven, en die innovaties maar plaatsvinden.

P: Hoe doe jij het zelf? Hoe ga je zelf om met dat internationaal zakendoen, dat iets minder kan door de huidige tijd?

W: Ja, in mijn business merk ik dat het eigenlijk nog redelijk goed gaat. De hoeveelheid tijd die we verloren aan reizen, is eigenlijk zeer efficiënt ingevuld in online 'meeten'. Ik vind het niet altijd even fijn, want ik hou graag van, net zoals nu, het met elkaar in een studio zijn, en ook wel mensen hun energie voelen. Maar bij een aantal bedrijven waarin ik geïnvesteerd heb, merken we in deze tijd dat de sales eigenlijk makkelijker gaan. Omdat iedereen nu gewenst op afstand gaat en je dus eigenlijk minder kosten hoeft te maken om dezelfde sales te doen.

P: We gaan zo praten met een paar internationale ondernemers. Je hebt er ook van tevoren iets over kunnen zien, en kennis van kunnen nemen. Wat maakt deze mensen uniek?

W: Ja, voor mij zijn ze bijzonder omdat ze beiden iets doen wat er nog niet was. Omdat ze beiden met een innovatie bezig zijn, en daarmee proberen een wezenlijke verandering te creëren, niet alleen direct voor hun klanten. Zeker als ik naar jou kijk, Eldert. Jullie product is gewoon iets wat volgens mij enorm, waar ik het net over had, geadopteerd kan worden in een hoop landen. Ik weet niet of jullie dat ook willen, of dat jullie graag zelf het eigen patent houden en het allemaal zelf willen uitrollen. Maar ik zie een hoop kansen in jullie innovatie om dat echt groots uit te rollen.

P: Oké. Willemijn, jij bent mijn co-host. Hou mij, en ons scherp op de ondernemerslessen. Daar gaat het vooral om

W: Ja, baas.

P: Dat gaan we vandaag doen. Alsjeblieft.

P: Tijd voor onze eerste gast, en dat is Eldert Besseling van Netics. Een bedrijf dat bagger omvormt tot baksteen, en er soms complete dijken van bouwt. Eldert, welkom.

E: Bedankt.

P: Het gaat natuurlijk altijd om de belangrijke vraag je hebt een geweldig idee en dat moet je dan gaan realiseren. Maar in jouw geval zou ik het echt wel willen weten: hoe kom je op dit idee?

E: Dat is een goede vraag. Wij-

P: Waanzinnig goede vraag.

E: Eén van de eerste dingen die misschien rechtgezet moet worden is, dat we geen bakstenen maken. Bakstenen worden gebakken, en bakken kost energie.

P: Ja, maar voor het gemak even.

E: Maar ze worden geperst, dus dat betekent dat we weinig energie gebruiken. Maar hoe zijn we het op het idee gekomen? Mijn compagnon en ik zijn eigenlijk geprikkeld tijdens ons afstuderen mijn compagnon en ik, dat is inmiddels al vijftien jaar geleden, om met een alternatief te komen om dijken te bouwen. En in ons vak denk je dan al gauw aan allerlei technische oplossingen, en wij zijn naar het materiaalgebruik gaan kijken. Dat was vijftien jaar geleden eigenlijk nog best wel uniek. Duurzaamheid had iedereen het toch over-

P: Ook heel groot denken, trouwens. Een alternatieve manier om dijken te bouwen, natuurlijk.

E: Misschien ook ongehinderd door al te veel kennis. Vanuit de opleiding in ieder geval natuurlijk wel het één en ander meegekregen, en van daaruit hebben we dat idee bedacht en gedacht: daar kunnen we wel mee verder.

W: Ik vind dat heel goed. Niet te veel kennis hebben, betekent dat je 'buiten de box' durft te denken. En dat geeft je vaak een enorme voorsprong, omdat je iets durft te doen waar anderen niet over nadenken. Naïviteit heeft een hoop voordelen in de beginfase van een bedrijf.

E: En dat is ook waarom wij als bedrijf heel graag afstudeerders aan ons binden. Ik zeg ook altijd: het is niet het afsluiten van je opleiding, maar het begin van je carrière. Want zo is het bij ons in ieder geval wel gelopen.

P: Even over die bagger, waar we over praten. Ik heb begrepen dat het die bagger is, die tussen je tenen blijft zitten als je in de natuur zwemt?

E: Ja, dat klopt. Ja, bagger, heel veel mensen denken aan de baggeraars, maar die baggeren vooral zand. Dat is gewoon 'capital dredging', zoals we dat noemen. Dus dat is inderdaad eigenlijk het mijnen van zand, wat dan gebruikt wordt om bijvoorbeeld eilanden te maken, de bekende palmeilanden in Dubai en dat soort dingen. Maar op dat zand ligt eigenlijk vaak een dunne laag modder, en dat is inderdaad de modder die tussen je tenen gaat zitten als je in natuurwater stapt.

E: Dat wordt gezien als waardeloos materiaal, maar eigenlijk is het natte grond. Alleen het proces om dat te laten drogen, om daarmee te kunnen bouwen dat is een tijdrovend proces, wat eigenlijk altijd in een soort van afvalketen heeft gezeten. En in de afvalketen is men niet gewend om heel erg na te denken, over hoe je dat toch kunt vertalen naar waarde.

P: En hoe zit het dan met die depots, die vol met bagger liggen, en waar schepen dus niet doorheen kunnen?

E: Ja, je hebt dus ontzettend grote depots over de hele wereld, wij weten zelf niet eens hoeveel. Dat zijn soms depots die vlakbij landaanwinningen zitten, omdat ze dat dus hebben weggehaald. Soms heeft ook de mijnbouw depots, we kennen de verhalen van Brazilië, waar die dammen zijn doorgebroken. Dus het is gewoon een natte smurrie, in een grote bak en dat zijn miljoenen kuubs. Want je ziet nu de steden groeien, en dan liggen die depots in de weg, en moet men er wat mee. Dus dat is een goede prikkel-

W: Kunnen jullie met al dat soort smurrie je product maken, of ben je afhankelijk van een bepaalde samenstelling van smurrie?

E: Wij proberen het zo te verkopen, dat we met alle smurrie overal aan de bak kunnen - of eigenlijk de mensen aan de bak kunnen laten gaan. Want er is altijd wel een stap te maken ten opzichte van hoe het nu is. En er is natuurlijk een ideaalbeeld, dat je uiteindelijk misschien huizen bouwt, of zo. Maar je kunt je voorstellen dat je van mijnbouw telings, wat echt afval is, geen huizen gaat bouwen. Maar je kan de situatie altijd beter maken dan het nu is. Dus ja, we komen altijd wel met een oplossing om het beter te maken.

E: Maar we zitten nu precies in transitie naar de volgende fase. Dus we hebben eigenlijk de eerste jaren gebruikt om dat fundament van kennis te bouwen. Om ook die positie te krijgen naast bijvoorbeeld Deltares in ons vak, de TNO in de waterbouw. We worden tegenwoordig als het gaat om bagger en hergebruik, in één adem genoemd met die partijen. Dus die kennisbasis hebben we nu. En nu zijn we op het moment gekomen, dat we over andere businessmodellen kunnen gaan nadenken, en ook gaan zeggen: als we dan besparen of hergebruiken, of wat dan ook, dat we daar dan ook funding uit kunnen krijgen om weer nieuwe ideeën te genereren. Dus dat is eigenlijk een stap-

W: En dan heb je het over een uniek component, dat je dan kan gaan verkopen om de smurrie toepasbaar te krijgen in dijken?

E: Ja, en eigenlijk nog mooier, ik geloof heel erg in het palet en allerlei technieken. Want het gaat natuurlijk over circulaire economie, daar is samenwerking een heel belangrijk onderdeel van. Wat vaak wordt vergeten is, dat je het best dingen raakt, door een heel palet aan technologieën te combineren. Want op het één verdien je misschien niet het geld dat nodig is, want uiteindelijk zitten we in een traditionele business, terwijl het wel een trigger is, om uiteindelijk te komen naar een groot project, waar heel veel wordt hergebruikt. Dus die combinatie zoeken we. Het totaal palet, dat is eigenlijk het belangrijkste om te bieden.

P: Ja, en daarnaast heb je natuurlijk ook marketing nodig, en heel mooie leuzen en zinnen. Die hebben jullie geloof ik ook. Ik lees heel vaak, als ik iets over jou en je bedrijf lees: 'Nederland is de bakermat van bagger'. Nou, die blijft wel hangen, natuurlijk - de bakermat van bagger.

W: Maar ik zou willen dat de bakermat van bagger naar Bangladesh zou gaan. Dat allitereert ook lekker, maar ik bedoel: daar hebben ze het nodig.

E: Ja, dat klopt. Wij zitten als Netics ook in Bangladesh, en dat is uniek gegaan. Dat is meer via een NGO gegaan, die al bezig was met het bouwen van huizen van grond. Ik zeg altijd: dat is 'ideale grond' - dan halen ze de bovenlaag van de aarde af, tot er een beetje homogene grond uitkomt, en daar gaan ze dan huizen van bouwen. Waarin wij echt gespecialiseerd zijn is, om met die 'niet-ideale grond', toch te kunnen bouwen. En de overheid in Bangladesh heeft gezegd dat het natuurlijk niet oké is, dat je die vruchtbare toplaag weghaalt. Want dat is misschien wel de grootste waarde van grond, dat je daar uiteindelijk planten op kunt laten groeien, waar je medicijnen uithaalt, of op zijn minst je voedsel. Dus die business lag stil, terwijl er iets verderop grote rivieren liggen die vol geblubberd zijn. Rivieren die ook gebaggerd moeten worden, om scheepsvaart te kunnen laten plaatsvinden om de economie te stimuleren. Wij zijn erbij gehaald om met die bagger dus uiteindelijk nu huizen te bouwen. Dus dat is eigenlijk wat daar nu gebeurt.

P: Dat gebeurt daar, maar je-

W: Maar dan nog niet de dijken, dus. Want dat was eigenlijk waar ik aan dacht.

E: Nee, dat is de volgende-

W: Ik dacht aan de dijken. Ik dacht: daar zit nou...

P: Daar gaat het om.

E: Nederland groot zijn natuurlijk de dijken, de dijkenbouw staan we om bekend. Dat we onder de zeespiegel leven. Dat is natuurlijk een heel mooi exportproduct. Alleen landen als Bangladesh, die kunnen dat niet betalen.

W: Nee.

E: Maar dat komt doordat je daar primaire grondstoffen voor nodig hebt, die heel veel geld kosten. Op het moment dat je het met bagger doet, dat waardeloze materiaal, kan het wel. Dus dat is iets wat wij al die tijd aan het ontwikkelen zijn, om dat daar ook te kunnen verkopen. Het begint misschien-

P: Maar dit is toch enorm, als dit je lukt, is dat letterlijk voor jullie ook een enorme doorbraak, lijkt mij.

E: Absoluut. Natuurlijk wil je in je leven iets bereiken, wil je impact hebben. Dat je ziet dat er wat gebeurt, maar soms moet je ook accepteren dat dingen tijd kosten. En misschien is het feit dat we daar nu een huis hebben gemaakt van bagger, wel de trigger om daar uiteindelijk die dijken te kunnen gaan bouwen. Omdat we dan draagvlak hebben om dat... Zo werkt dat proces.

W: Is het één huis, of zijn het al...

E: Het zijn meerdere huizen, ja. Ik weet niet precies de omvang, maar ze zijn wel tienduizenden stenen aan het maken, in ieder geval.

W: Maar de ambitie voor de toekomst is dus om te zeggen: we willen toch naar die stenen toe, al zijn het geen gebakken stenen. En naar dijken bouwen in landen die de technologie en de mogelijkheden niet hebben, om zich te beschermen tegen het mogelijk opkomende water.

E: Ja. En dat laatste is mooi, want het raakt dus klimaatadaptatie. De zeespiegel stijgt, en ik schat niet dat we in de wereld voldoende grondstoffen hebben, om op de traditionele manier dijken te bouwen om ons te beschermen. Met alle gevolgen van dien. Maar bagger is er echt ontzettend veel in de wereld, dat afvalmateriaal. Dus dat we daar in ieder geval mee beginnen.

P: Dus je wil veel meer internationaal zaken gaan doen dan je nu doet, maar dan weer die coronatijd. Die verdomde coronatijd, ook in dit geval natuurlijk. Want hoe ga je dat voor elkaar spelen?

E: Er zijn een aantal zaken. Ten eerste is Nederland voor ons de proeftuin, dus we focussen ons nu even op Nederland. Met waterschappen doen we allerlei projecten zodat we kennis opdoen, die we dan na de coronatijd weer kunnen exporteren. We hebben ook projecten lopen in het buitenland. Bijvoorbeeld één van de projecten hebben we lopen in Ghana, en we hebben actief gezocht naar een lokale partner die daar dus dingen voor ons kan doen. Als 'the boots on the ground', noemen we dat nu. Dat werkt eigenlijk fantastisch goed, dus daarmee hebben we ook geleerd dat samenwerken ook heel erg loont. Het ding met corona is natuurlijk, dat we verwachten dat er een einde aan komt. Dus dat het te overzien is, voor nu. We zijn niet van doemdenkers, dus over een echt zwart scenario zou ik even na moeten denken.

P: Dat kan ook in je voordeel zijn, een zwart scenario. Dat je denkt: nou, als we dat in ieder geval overwinnen-

W: Ik kan me voorstellen dat een consultancy model in coronatijd in ieder geval nog wel veiliger is, dan waar je naartoe aan het bewegen bent. Want die kennis kun je internationaal over de grens blijven brengen.

E: Klopt.

W: En dat zal ingewikkelder worden in het model waar je naartoe wil bewegen. Dus ik denk wel, dat het in dit geval nu nog een voordeel is. Terwijl je op de lange termijn natuurlijk niet van het consultancy model afhankelijk wil zijn.

P: Maar dat lijkt me wel dé ondernemersles voor jullie. Je zit meteen te knikken, dat is voor jullie ook waarschijnlijk waar je je op gaat focussen de komende tijd.

E: Ja, goed, dat consultancy model geeft een goede basis, omdat je ook consultancy op afstand kunt verlenen. Maar uiteindelijk ligt de echte impact wel in die andere modellen. Wat we wel doen is, we zijn wel samenwerkingen aan het opzetten met grote bedrijven, om dat voor elkaar te krijgen. Omdat...

P: En wat voor bedrijven, kun je er een paar noemen?

E: Nou, dan heb je het bijvoorbeeld over de grote baggeraars. Maar ook een bedrijf als IHC, de baggerbotenbouwer. Een van de dingen die-

P: De baggerbotenbouwer.

E: Ja. Royal IHC maakt baggerschepen voor de grote baggeraars. En één van de een cruciale dingen die wij nodig achten om ‘hergebruik’ van bagger mogelijk te maken is, dat er nieuwe equipment moet komen. En ik zeg altijd: er moet een baggerschip komen. Nu zijn het stofzuigers. Die zuigen de bagger op, en die verpompen het, en dat is het dan. Maar ik zeg: nou, stel je voor dat er een baggerschip is, dat aan de voorkant bagger opzuigt en aan de achterkant blokken uitspuugt. Dan heb je een product, een fabriek die dingen maakt.

P: Wat voor tips, echt goede tips, kun je ondernemers meegeven die nu luisteren?

E: Heel veel van de keuzes die ik maak, zijn uiteindelijk toch mijn persoonlijke keuzes. Dus mijn compagnon en ik hebben een bedrijf opgezet wat ons ideaalbeeld is: het is eigenlijk een weerspiegeling van wat wij vinden, en wat wij denken. En naarmate het bedrijf groeit, zul je daar op een goede manier mee om moeten gaan en door je ervan bewust te zijn, dat veel van de keuzes die je maakt, door je persoonlijke drijfveren gedreven worden. Door dat ook te ventileren naar de mensen om je heen en je collega's, krijg je veel meer dingen voor elkaar.

E: Dus dat is eigenlijk wat ik wil zeggen. Wees je ervan bewust dat heel veel keuzes die je maakt, liggen in het feit dat je op een bepaalde manier bent opgevoed, of bepaalde dingen in het leven belangrijk vindt. Dat is voor mij in ieder geval wat helpt, als ik daar steeds bij stilsta.

P: Nou, dat vind ik bijna een originele. Vind je dat belangrijk, als je dat hoort, Willemijn? Dat je je daarvan altijd bewust moet zijn, of hoeft dat helemaal niet?

W: Nee, ik denk dat het zeker belangrijk is. Het komt terug op een opmerking die ik in een eerdere aflevering maakte, over het belang van team en het belang van een complementair team, en ook van elkaars drijfveren goed begrijpen. En de drijfveren begrijpen hebben vaak ook te maken met waar iemand vandaan komt, wat je meeneemt, en welke bagage je bij je hebt. En dus ook waarom je de een veel meer tijd ergens voor zal geven, dan een ander omdat je weet dat die op een andere manier tot een bepaalde conclusies zal komen. Ik geloof dat het in een kleine en jonge onderneming nog heel goed te doen is. Naarmate je groter wordt, wordt het wel ingewikkelder omdat in een bedrijf stevig verankerd te houden. Maar ik geloof wel, dat het zeker waarde heeft.

P: Ja, vind je het zelfs zo waar, dat je in een kleine onderneming daarop ook echt moet selecteren, en nieuwe mensen moet aannemen? Dat je dit vooral wil weten?

W: Nee, het is onderdeel van, het is niet het enige. Het is niet vooral, het is 'en, en'.

P: Ja, en ik krijg bij jou het idee, dat het voor jou... Als jullie iemand aannemen dan is dat bijna de hamvraag, om uiteindelijk iemand wel of niet tot je te nemen.

E: Ja, maar wij zijn ons heel bewust van de dynamiek van een klein bedrijf, ten opzichte van een groot bedrijf. Dus dat het op een gegeven moment anders gestructureerd moet worden, daar ben ik ook wel van overtuigd. En wat ook een feit is, is dat mensen door de tijd heen veranderen. Hun drijfveren veranderen, dus ook dat moet je bijhouden. En...

P: Is dat bij jou gebeurd, of niet?

E: Nou, misschien... Ik ben me op zijn minst wel bewuster geworden van mijn drijfveren, waardoor ik nieuwe inzichten heb gekregen.

W: En ik denk ook dat je als team, ik bedoel: je hebt een aantal waarden, en die bepaal je met elkaar. Als je dat goed doet, dan kun je daar heel goed op sturen in een heleboel beslissingen, en ook in de mensen die aanneemt. Jij zegt dat het een voorwaarde is, het is niet het enige waarnaar je kijkt, maar het is wel een voorwaarde dat je daarin op elkaar aansluit. Maar dat je als bedrijf ook iedere drie, vier jaar die values onder de loep neemt en kijkt of het nog klopt. Is het nog wie we zijn? En als er veel nieuwe mensen bij komen, dan kunnen ze ook veranderen, want dan ben je met elkaar weer in een andere samenstelling.

P: Nou ja, dat je verandert. En dat je ook als je ouder wordt, wijzer wordt.

W: En dat is goed. Maar zolang je daarop blijft sturen, super belangrijk.

P: Ja, maar dat is bij jou dus ook gebeurd. Het kan zijn dat je denkt: ik ga een heel andere richting op. Want in jouw geval merk ik ook: dit is je leven. Dit kost je al je tijd, en daar wil je ook graag al je tijd in stoppen.

E: Waar je in het begin misschien denkt: ik ga in mijn leven honderd dingen doen. Op een gegeven moment moet je ook gewoon accepteren dat dit het is, en dat geeft aan de ene kant rust. Aan de andere kant ben je misschien ook wel bang, dat je daardoor wat creativiteit verliest.

P: Ja, nou. In jouw geval... Ik bedoel.

E: Het wordt bijna filosofisch.

P: Ja, dat is, dat mag, hoor. Daar heb ik helemaal niets op tegen, dat past een beetje bij coronatijden. Maar ik dank je, voor dit verhaal. Eldert Besseling van Netics, dank je wel.

P: We gaan praten met Steinar Henskes van Bird Control Group, het bedrijf dat succesvol vogels verjaagt in opdracht van landbouwbedrijven en Schiphol. Welkom, Steinar.

S: Dank je wel.

P: Ja, dat is wel eens eerder genoemd: de Vogelverschrikker 2.0. Voor mensen die denken: ik wil precies weten wat het is. Want ik omschrijf het een beetje zo, dat lijkt bijna een grap, maar het is natuurlijk echt zo. Maar wat doe je precies, als je het zelf even met wat meer details en context kunt omgeven.

S: Wij voorkomen conflicten tussen vogels en mensen, en dat doen we met licht. We hebben een soort laserlicht ontwikkeld waar vogels van schrikken. Door dat naar ze toe te bewegen, kunnen we ze diervriendelijk verjagen van bijvoorbeeld luchthavens, agrarische gebieden, haventerreinen, et cetera.

P: En dit bedrijf van jou bestaat al een tijdje, bestaat nog steeds. Dat betekent dus dat je echt inderdaad van een idee, een plan en een product hebt kunnen maken. Hoe is dat gegaan?

S: Klopt. Hoe dat is gegaan? Nou, heel veel bloed, zweet en tranen. Hard werken, veel lessen. Veel dingen die goed gaan, veel dingen die fout gaan.

P: Ja, even als ondernemersles tussendoor: het is niet alleen maar leuk. Het is niet alleen maar 'lang leve de lol', en zo. Het is keihard werken; het is juist doorgaan. Echt door de zware dalen heen, eigenlijk.

S: Nou, ik denk het wel. Ik denk dat één van de dingen die jou onderscheiden als ondernemer is, dat je er eigenlijk helemaal voor wil gaan. En dat je dus de keuze maakt om offers te brengen. Het is heel vaak niet leuk, het gaat heel vaak niet goed. Dus ja, het gaat eigenlijk vaker fout dan goed. Dus het is hard werken en door diepe dalen gaan.

P: Maar dat heb jij gedaan, en dat doe je nog steeds. En waarom is dat dan precies gelukt? Waarom heb je er, ik zou bijna zeggen, een product op maat van kunnen maken?

S: Ik denk dat het toch iedere keer veel met enthousiasme dingen delen. Ja, er toch gekscherend in blijven geloven. Ervoor willen blijven gaan, de juiste mensen om je heen verzamelen die daar ook voor willen gaan. Dat is denk ik cruciaal. En altijd wel kritisch kijken naar wat je iedere dag doet, waar je mee bezig bent. Want we hebben ook heel vaak dingen moeten aanpassen, qua focus van het product, focus van de markt. Waar we spelen, wie onze klant is, hoe je het verkoopt. Ja, je moet toch elke keer

P: Heb je dat nou helemaal precies in kaart? Je weet ook precies waar je voor werkt, voor wie je het doet?

S: Wel steeds beter. Als je het vergelijkt met een aantal jaren geleden, weten we het nu wel heel goed. We hebben een hele duidelijke focus op de agrarische sector, in Noord-Amerika en in Australië. We hebben ook een kantoortje in die twee regio's, en dat was hiervoor wel anders. Hiervoor waren we nog heel erg aan het onderzoeken. Je hebt over de hele wereld vogeloverlast in allerlei sectoren, en kies dan maar welke kans je achteraan gaat.

P: De wereld van het zachte fruit, lees ik overal, die is voor jullie belangrijk.

S: Dat klopt, ja. Die is belangrijk.

P: Belangrijker dan de vliegtuigen?

S: Ja, veel belangrijker.

P: Komt dat even goed uit, in deze tijd.

S: Ja, dat is voor ons top.

P: Dat is bijna een geluk bij een ongeluk, voor jullie. Was het ook cruciaal dat je verhuisd bent? Jullie zijn van Haarlem naar Delft gegaan.

S: Klopt. Nou, dat is wel belangrijk geweest, want we zijn technisch bedrijf, dus we moeten blijven ontwikkelen. In Delft hebben we een hele hoop ingenieurs kunnen vinden die daarbij kunnen helpen. We hebben een connectie met de universiteit kunnen vinden. Ja, dat heb je gewoon in Delft. Het is voor ons heel belangrijk dat wij enerzijds kennis vergaren over hoe werkt het nou allemaal, die techniek. Anderzijds wil je ook bewijzen dat het werkt.

S: Dus we werken bijvoorbeeld met de Universiteit Wageningen om te testen of we vogelgriep kunnen voorkomen door wilde ganzen te weren van pluimveebedrijven. Nou, dat is ook een samenwerking met een kennisinstelling, die voor ons heel belangrijk is. Het kunnen bewijzen dat het werkt.

P: Vogelgriep te voorkomen?

S: Ja, ja.

P: Ja, dat is heel fijn. Ja, dus er komt weer een volgende aan.

W: Even voor mijn begrip, hoe kun je dat dan... Dus doordat je de wilde ganzen verdrijft... Leg me even uit hoe je dan vogelgriep kan voorkomen? Kan daar verband in

S: De wilde vogels nemen veel van de vogelgriep mee, die verspreiden dat. Die vinden het hartstikke prettig om op zo'n pluimveebedrijf te bivakkeren. En dan is het risico dat ze dus vogelgriep met zich meebrengen, en dat verspreiden binnen dat bedrijf. Dus als we die wilde vogels weg kunnen houden...

W: Je beschermt het bedrijf tegen de vogelgriep. Dus vogelgriep bestaat nog wel, maar niet op de bedrijven waar jullie technologie...

S: Precies. Ja, waar wij de wilde vogels weghouden, kunnen we voorkomen dat die wilde vogels de vogelgriep meenemen.

W: Oké, dat begrijp ik. Ik dacht meer aan het algemeen voorkomen van de vogelgriep, dus ik dacht al: wauw.

P: Ik was ook al bang voor weer een internationale uitbraak. Weet je, hebben we dadelijk dit virus onder controle...

W: Dus als wij niet die elektronische robotvogelverschrikker hebben met die laser, dan kunnen wij vogelgriep op ons bedrijf krijgen. Dat is eigenlijk gewoon - daar komt een nieuwe USP uit voort.

P: Ja, dat vind je toch mooi samengevat, hè?

S: Ja, deels wel.

P: Deels wel?

S: Nou, we proberen het heel erg vanuit de positiviteit te brengen. En niet vanuit de angst van: 'Je moet ons product gebruiken, anders krijg je de vogelgriep'.

P: Nee, natuurlijk. Dat moet je tegen Willemijn zeggen, de meest positieve vrouw van Nederland. Kom op, hé.

P: Veel ondernemers die nu luisteren, willen ook die sprong maken, internationaal voet aan wal zetten. Wat voor tip zou jij die willen meegeven? Want dat klinkt natuurlijk geweldig interessant, negentig landen.

S: Ja, dat klinkt inderdaad heel interessant, maar het heeft me een hele hoop hoofdpijn bezorgd. Als je kijkt naar wat we in Amerika hebben geleerd. We hebben ook drie keer het team moeten vervangen, verkeerde mensen met wie we gingen werken. Het ging uiteindelijk wat beter lopen toen ik daar zelf met mijn slaapzak een aantal weken ben gaan wonen en werken. Dus ik sliep letterlijk binnen in het magazijn, tussen de voorraad.

S: En zo kun je toch veel beter begrijpen, veel beter zien. Je hebt zo veel barrières: taal, cultuur, afstand. Dus daar gewoon een significante tijd zijn, dat is de tip die ik meegeef. Het liefst moet je daar gewoon eigenlijk een jaar voor uittrekken. Ik heb het gedaan met heel veel vallen en opstaan, en heen en weer reizen gedaan. Maar als ik terugkijk, zou ik daar eigenlijk gewoon een jaar willen wonen en werken, en het buitenlandse kantoor opzetten.

W: Dan heb je het hopelijk over die twee landen - niet in negentig landen. Daar wil je niet allemaal...

S: Nee, we werken ook heel veel met resellers, dus dat scheelt. Dus we hoeven we niet alles zelf te doen, maar

W: Het reseller model werkt ook. Dus alleen waar je een hele eigen operatie wil opzetten, is je tip dat je daar...

S: Ja, dat is wel mijn ervaring.

P: Maar hoe werkt het nu? In deze crisis waarin globalisering gaat afnemen, roepen bijna alle deskundigen. Waarin je ook veel minder kunt vliegen, internationaal veel minder beweeglijk bent, wat moet je dan doen?

S: Nou, ik mis het wel. Want ik geloof bestaande contacten en relaties onderhouden, dat kan prima met bellen en videobellen, en daar hoefde je inderdaad zeker niet altijd voor in het vliegtuig te stappen. Maar als je een nieuwe relatie wil opbouwen, dan moet je elkaar gewoon zien. En met ons product is dat zeker zo, want je moet demonstreren dat het werkt. Dus ter plaatse zijn, is cruciaal. We zijn nu goed in het onderhouden van de contacten, maar nieuwe contacten opbouwen daarvoor zou ik toch wel weer in het vliegtuig willen stappen.

W: Maar betekent dat, dat je geen internationale, geen Amerikaanse sales mensen kunt krijgen, die jouw product goed kunnen verkopen? Is dat iets wat echt uniek bij jou zit?

S: Nee, dat kan juist. Dat kan wel. Dus we hebben een team van pakweg twaalf Amerikanen in ons kantoor zitten. Het is meer dat je een probleem hebt, als die er allemaal mee ophouden. En ja, het aanboren van nieuwe contacten in andere landen, zoals bijvoorbeeld Australië - daar zou ik heel graag naartoe willen, want daar is wat aandacht voor nodig. Ja, dat kan gewoon niet.

W: Nee, oké.

P: Nou ja, ik zag dat jullie omzet hiervoor behoorlijk aan het stijgen was. Het ging steeds beter. En dat jij dan toch steeds na de komma daaraan toevoegt: maar ik ben chronisch ontevreden. Je moet gelukkig toch een paar keer lachen. Ik dacht: daar komt een heel chagrijnige jongeman binnen. Maar dat valt wel mee, hè?

S: Ja, dat valt wel mee. Maar ja, ik ben wel... Je wil wel altijd beter, dus dat zit wel in mij. Ik heb hiervoor heel veel sport gedaan en dan wilde je ook altijd de prijs winnen, en wilde je ook goud pakken. Ja, het is toch iedere dag weer een nieuwe wedstrijd. En da

W: Wanneer heb je goud?

S: Blijf je chronisch ontevreden. Nou, die definitie erop loslaten dat vind ik nog wel heel erg moeilijk. Want je kunt er iedere dag naar kijken, of je kunt naar de klant en sales track kijken, naar ontwikkeling. Je kunt het uitzoomen met je bedrijf. Ja, wanneer heb je succes? Als je het verkocht hebt, misschien. Of als je bepaalde omzetten behaald? Wij meten het in het aantal systemen in het veld dat is voor ons heel belangrijk. We geloven dat er een 'opportunity' is van een miljoen systemen, nou, we hebben er nu een paar duizend in het veld staan. Dus ik heb brons nog niet te pakken, zal ik maar zeggen. Dus ja, wat nou succes is-

W: Oké, het gaat om die miljoen systemen. En-

S: Dat gaat-

W: En impact? Wat is succes op impact? Wat is eigenlijk de impact die je beoogt te behalen? Want dat vind ik nog moeilijk te definiëren in jullie model, en dat...

S: Ja. Nou, ik denk dat de impact vooral zit in het alternatief. Het alternatief om met vogeloverlast om te gaan, is het afschieten van vogels of het ophangen van netten. In Nederland zie je ook het vergassen van vogels. Nou, daar zijn wij een heel diervriendelijk alternatief voor, want je verjaagt ze, en je zorgt ervoor dat ze blijven leven.

S: Je zorgt er in de agrarische sector ook voor, dat je meer voedsel van het veld af kan halen. Je kunt twintig tot dertig procent meer fruitopbrengst produceren, omdat het niet wordt opgegeten door heel grote groepen vogels. Dus daarin hebben we impact. Iedere Autonomic die we installeren met ieder Autonomic lasersysteem zorgen we ervoor dat er minder vogels worden afgeschoten en dat die specifieke boer meer voedselopbrengst heeft...

W: Vogels moeten ergens nog wel voedsel vandaan halen, dus die halen dat dan gewoon bij de andere boer?

S: Ja, die halen het bij de andere boer. Of bij het natuurgebied, of ergens anders. Ja, dat is wel wat we doen, de vogels verjagen van waar ze niet welkom zijn, naar waar ze wel welkom zijn. Ja, en af en toe is dat wel de buren. Maar ja, dat vind ik wel top, want dan moet die ook wat kopen.

P: Kijk, je hebt een bedrijf, heb ik gelezen. Jullie gaan, geloof ik, naar de vijftig werknemers. Dat is ook een nieuwe manier van werken, en in het leven staan voor jou, naast het ondernemerschap. Hoe doe je dat? Trek je daar andere mensen voor aan, omdat je denkt dat je er misschien zelf niet goed in bent? Of is het iets wat jij zelf ook heel goed beheerst?

S: Nou, het is een nieuwe manier van werken. Ik vergelijk het vaak met een soort sportwedstrijd. Hiervoor moest je zelf meevoetballen, en nu ben je wat meer de coach van het team. En het team verandert ook steeds. Nou, dat vind ik eigenlijk wel heel interessant om zelf te leren. Je kunt meer impact hebben als je een groter bedrijf hebt. Dus ja, het zorgt er ook voor mij persoonlijk voor, dat ik nieuwe dingen moet leren. Maar dat vind ik eigenlijk alleen maar leuk.

P: Kun je één ding noemen, wat je echt hebt moeten aanleren? Waarvan je dacht: ik wist niet dat ik het in me had?

P: Ik denk vooral het stukje loslaten van werk. Het vertrouwen dat iemand anders het goed doet. Maar vooral als het dan, dat is heel klassiek. Maar als het dan misgaat, want het gaat altijd mis, dat je niet direct de controle juist wil teruggrijpen. Dat je dat dan juist wel weer even wil aankijken, en het gesprek met die persoon aan wil gaan, van: hoe kunnen we dit beter doen? Dus veel meer de mentor, dan degene die de controle wil grijpen.

W: En verwacht jij dat je in iedere fase van het bedrijf, de ideale leider bent? Dus ook als je die miljoen systemen verkoopt, die op jouw roadmap naar gold staan. Ben jij dan nog steeds de CEO? Is dat... Denk je dat je dat...

S: Goede vraag. Die vraag ik mijzelf eigenlijk ook wel ieder kwartaal, en daar heb ik het ook weleens over met het team: ben ik nou nog steeds degene? Dus ik kijk wel kritisch naar mezelf en mijn eigen rol. Ik denk nu nog wel. Ik sta er vrij relaxt in. Als iemand anders het beter kan zijn, en voor mij aandeelhouderschap beter is. Ja, dan moet je dat overwegen.

P: Als je dit verhaal hoort, Willemijn. Het zal voor jou heel belangrijk zijn om dit te horen, want Willemijn is altijd keihard in haar oordeel, gewoon in ieder geval open en eerlijk. Maar is dit... Wat denk je? Is dit een succesvol, kansrijk bedrijf dat enorm zal gaan groeien? Of heb je twijfels?

W: Nou, ik vind dat ik te weinig informatie heb, om daar een goed antwoord op te geven.

P: Ja, maar op basis van wat je nu hoort?

W: Want hoe groot die markt is, en of dit dan inderdaad de meest kostenefficiënte en diervriendelijke oplossing is, dat kan ik niet beoordelen. Het is in ieder geval een innovatieve oplossing, die voor de verschillende partijen en klanten een meerwaarde oplevert, en mogelijk ook voor de samenleving. In ieder geval voor de dieren. Dus ik zie daar wel kansen in, maar ik kan moeilijk inschatten wie jullie grootste concurrenten zijn, en hoe je daartussen beweegt. Ik vind in ieder geval dat jij de indruk geeft van iemand die open is, en kritisch kijkt naar wat hij zelf doet, en lerend is. Dat is een belangrijke voorwaarde om een succesvol bedrijf te bouwen. Dus dat zie ik erin, maar ik heb te weinig kennis over jullie umfeld om te kunnen zeggen of dit de winnaar gaat worden.

P: Nou, jijzelf wel. Ik bedoel: je bent al door dalen gegaan, en je gaat nog door heel veel dalen. Je blijft ook gewoon doorgaan, wat voor tegenslag je ook krijgt.

S: Dat klopt, dat is ook ondernemerschap.

W: Een heel belangrijk basisuitgangspunt voor een succesvolle ondernemer.

P: Hartelijk dank, Steinar Henskes van Bird Control Group. Willemijn, we hebben oud-deelnemers van de KVK top 100 gehoord. Welke les wil jij meegeven?

W: Ja, misschien wel die, waar we het net over hadden met Steinar. Ik denk dat een hele belangrijke les is, dat je goed moet nadenken in welke fase van een bedrijf, jij als founder de grootste toegevoegde waarde hebt. In het programma spreken we heel veel met founders, en de vraag is altijd: tot waar kun jij het bedrijf brengen, en wanneer is een ander daar eigenlijk beter in?

W: Founders vinden het vaak moeilijk om los te laten, want het is je baby, het is je kind. Je bent door roeien en ruiten gegaan, en hebt er alles aan gedaan om het te krijgen waar het is. Dus het moment kiezen waarop je denkt dat het beter is om, niet per se uit het bedrijf te stappen, maar in een andere rol dan de CEO rol te gaan.

W: Ik heb dat zelf ook meegemaakt. Er is een moment dat je, dat ik in ieder geval tegen mijn plafond liep. En ik ben achteraf heel blij dat ik toen heb gedacht: ik ben meer van de fases nul tot één, en één tot twee. Toen ik negenhonderd man en dertien landen had, was ik niet meer geschikt. Dus ik heb dat aan den lijve ondervonden, en ik denk dat het voor mij een belangrijk ondernemersles is. Denk heel goed na over de fases waarin je goed bent, en welke je ook leuk vindt.

P: Dank je wel, Willemijn, Willemijn Verloop. De afgelopen weken sprak KVK met zo'n zeventigduizend ondernemers uit verschillende branches, om nog beter te weten wat er allemaal speelt. Heb je daarom een ondernemersvraag, bezoek dan de website van KVK, via KVK.nl. Voor nu: bedankt voor het luisteren, en tot een volgende keer.